‘Yeni anayasa yazılarak değil yaşanarak yapılmalı’
Altılı Masa’nın anayasa değişikliğine ilişkin önerilerinin bugün açıklanacak. Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem ve güçler ayrılığı temelinde yeni bir anayasa önerisinin Altılı Masa’nın yol haritasını da belirleyeceği istikametinde değerlendirmeler yapılıyor.
Araştırmacı Bekir Ağırdır da “Bana anayasa verme, anayasa yapmayı öğret” başlıklı yazısında, yeni bir anayasanın ‘yazarak’ değil ‘yaşanarak’ hazırlanacağını belirtti. Ağırdır, yeni anayasanın, hukukçuların ve uzmanların makul kuralları yazarak yapacakları bir metinden çok, “Türk-Kürt, Sünni-Alevi, muhafazakâr-seküler, solcu-sağcı tartışarak, birbirinin varlığını ve farklılığını öğrenerek, tanıyarak, yani gerçek bir ‘anayasa yapma süreci’ yaşayarak” hazırlanması gerektiğini söz etti. Süreci “herkesin kendini ait hissedebileceği, kendini yeni anayasada var hissedebileceği, yeni bir birbirini dinleme, tanıma, anlama, müzakere ve uzlaşma süreci” olarak tanım eden Ağırdır, Altılı Masa bileşenlerine tekliflerini şöyle yazdı:
“Altılı Masa yeni anayasayı tam da bu yaklaşım ve telaffuzla anlatabilir, altı partinin de örgütsel güçleri nitekim bu söyleme sahip çıkabilir, her bir köşe başında bunu vatandaşa anlatabilirlerse bu vaat seçimi kazanmalarını da gereken siyasal ve sayısal güce ulaşmalarını da sağlayabilir.
Yine Altılı Masa’nın kendi içinde bir zihni kabulden de kurtulması gerek. Sorun ‘Bir sabah uyandık ki yeni bir cumhurbaşkanımız varmış, tüm sorunlarımız da bitmiş’ kabulünün yaygın olması. Keşke Altılı Masa anayasayı değil yeni uzlaşma sürecinin prensiplerini açıklayabilse.
Bu zihni düğümleri aşmak, yeni anayasanın içeriğinden çok üretim ve toplumsal iştirak unsurlarını ilan ederek süreci vaat etmek seçimi kazanmanın kıymetli bir ögesi olabilir. Seçimden sonraki sorun ise anayasa imal sürecini işletmeye dair kararlar, prensipler, vaatler. Biliyoruz ki yeni anayasanın yapılabilmesi, denge-denetleme düzeneklerini, güçler ayrılığının tesisi elbette çok değerli ancak sıkıntıların sonu değil.
Aksine tüm hukukî zihniyet ve yapının yeni anayasaya en kısa müddette uygun hale getirilmesi üzere uzun ve şiddetli Meclis ve siyaset süreci olacak önümüzde. Yeni anayasanın imal sürecinin, bizatihi sürecin kendisinin çözeceği sıkıntılar var, anayasanın kendisiyle çözülecek meseleler var, yeni anayasanın üreteceği toplumsal ve siyasal iklimin çözeceği sıkıntılar var. Yani tüm problemlerimiz yeni ve ülkü bir anayasayla birlikte bir sabah çözülmüş olmayacak. Buradaki yanılgı yeni anayasanın üreteceği toplumsal ve siyasal iklimin çözebileceği derinlikteki sıkıntıları, yeni anayasa üretim sürecinin ön kaidesi haline getirmek.
Bu cins ön kaideler yahut yüksek beklenti sözleri nihayetinde yeni anayasa ‘yapılmasın’ demekle muadil hale gelme riski taşıyor. Buna karşılık sürecin kendisinin çözebileceği problemleri da yarına ertelemek bir öbür riskli alan. Önümüzde yaşanmış bir Şili örneği var. Seçimi büyük siyasal takviyeyle kazanan muhalifler, kimi siyaset bilimcilerin dünyanın en ileri anayasa metni dedikleri, ‘bilenlerin’ yazdığı anayasayı halka anlatamadılar ve referandumu kaybettiler.
Bu nedenlerle yeni anayasayı yapabilmek için öncelikli olarak iki mutabakata ve düzenlemeye muhtaçlık var. Öncelikle siyasetin ve söz özgürlüğünün önündeki pürüzler en kısa müddette temizlenmelidir yani siyaset demokratikleştirilmelidir. Bir anayasa toplantısında söylediklerim nedeniyle bir savcının insafı içinde uygulanabilecek terörle uğraş kanununun olduğu bir ülkede, toplantıyı düzenleyen sivil toplum örgütünün kapatılıp kapatılmayacağını savcının insafına bırakmış dernekler ve vakıflar kanunlarının, toplantı ve şov yürüyüşleri kanununun olduğu bir ülkede vatandaşların ve sivil toplumun sürece faal katılabilmeleri, katılmış sayılmaları mümkün değil. Siyaset yapmanın ve tabir özgürlüğünün önündeki tüm pürüzler bir ‘siyasetin demokratikleştirilmesi’ düzenlemesiyle kaldırılmadan anayasa tartışmaları ve katılımcılık mümkün değil.
İkinci düzenleme anayasa uzlaşma sürecinin tanımlanması ve takvime bağlanmasıdır. Vatandaşların ve sivil toplumun sürece iştiraki sadece siyasalların insaf ve anlayışlarına bırakılmamalıdır. Sürece iştirakin nasıl olacağı, değerlendirmelerin nasıl yapılacağı tanımlanmalıdır. Benzeri formda karar süreçleri ve takvimi de yapılmalıdır.
Yeni anayasa hem devlet-birey mutabakatını yine düzenlemek durumundadır hem de toplumsal mutabakatı üretmek durumundadır. Birinci boyut bir bakıma teknik bir sorundur de, ikinci boyut fakat tüm toplum bu sürece dahil edilerek sağlanabilir. Bunun yolu birbirimizi dinlemekten, tanımaktan, tartışmaktan yani bilmekten geçiyor. Bu ise lakin hiç birimizin ne yasal ne toplumsal baskı ve kısıtlama hissetmeden sürece katılabilmemizle mümkündür.
Yeni anayasa üretimini bir toplumsal uzlaşma sürecine çevirerek toplumsal iştiraki ve kabulü üretemeden yapılacak her yeni anayasa, tartışmaları bitiren değil yeni tartışma ve problemlere yol açan anayasa olacaktır. Bu nedenle sorun sırf Altılı Masa’nın problemi de değil hepimizin sıkıntısıdır. Çabucak herkes yeni hayatı kendisinin özgürlük alanı üzerinden düşünüyor. Farklılıklarımızın olduğunu gördük, anladık tahminen lakin o farklılıklarımızla bir ortada ve iç içe yaşamanın gerektirdiği şuuru, kurumları ve kuralları oluşturamadık.
Siyasi partiler kadar sivil toplum örgütleri ve öncüleri hâlâ ve sırf kendilerinin değil, karşısındakilerin yahut ötekilerin de haklı olabileceğini kabul etmekten uzak görünüyor. Aslında gereksinimimiz olan farklılıklarımızla birlikte ve iç içe bir hayatın kurallarını geliştirmeye çalışarak, birbirimizi etkileme süreç ve dinamiklerinin önünü açmak olmalı. Bu nedenle de temel olan bugün değil, yarınki hayat için ne düşündüğümüz, ne önerdiğimiz… Ancak şunu unutmadan: O yeni kurallar bizi de dönüşmeye, değişmeye zorlayacak. Ve galiba sorun tam da burada… Hiçbirimiz değişmeye, dönüşmeye hazır değiliz ve hatta istemiyoruz da. Hasebiyle bizleri temsil ettiğini düşünen partiler ve Altılı Masadakiler de değişmeye çabalamak yerine bildiklerini tekrarlamakla yetiniyorlar. O vakit da problem, ‘Yeter ki cumhurbaşkanlığı seçimini kazanalım, gerisini biz biliriz’ biçimine dönüşüyor.” (HABER MERKEZİ)
adiyaman-escort
afyon-escort
agri-escort
amasya-escort
ankara-escort
antalya-escort
artvin-escort
aydin-escort
balikesir-escort
bilecik-escort
bingol-escort
bitlis-escort
bolu-escort
burdur-escort
bursa-escort
canakkale-escort
cankiri-escort
corum-escort
denizli-escort
diyarbakir-escort
edirne-escort
elazig-escort
erzurum-escort
erzincan-escort
eskisehir-escort
gaziantep-escort
giresun-escort
gumushane-escort
hatay-escort
isparta-escort
mersin-escort
kars-escort
kastamonu-escort
kayseri-escort
kirklareli-escort
kirsehir-escort
kocaeli-escort
konya-escort
kutahya-escort
malatya-escort
manisa-escort
maras-escort
mardin-escort
mugla-escort
mus-escort
nevsehir-escort
nigde-escort
ordu-escort
rize-escort
sakarya-escort
samsun-escort
siirt-escort
sinop-escort
sivas-escort
tekirdag-escort
tokat-escort
trabzon-escort
tunceli-escort
urfa-escort
usak-escort
van-escort
yozgat-escort
zonguldak-escort
aksaray-escort
bayburt-escort
karaman-escort
kirikkale-escort
batman-escort
sirnak-escort
bartin-escort
ardahan-escort
igdir-escort
yalova-escort
karabuk-escort
kilis-escort
osmaniye-escort
duzce-escort
istanbul-escort
izmir-escort
kibris-escort
beylikduzu-escort
buca-escort
bornova-escort
konak-escort
karsiyaka-escort
cesme-escort
gaziemir-escort
balcova-escort
alanya-escort
manavgat-escort
konyaalti-escort
marmaris-escort
milas-escort
fethiye-escort
bodrum-escort
koycegiz-escort
kusadasi-escort
nazilli-escort
salihli-escort
didim-escort
kemer-escort
akhisar-escort
corlu-escort
cerkezkoy-escort
tarsus-escort
iskenderun-escort
sahinbey-escort
antakya-escort
esenyurt-escort
seyhan-escort
osmangazi-escort
kucukcekmece-escort
selcuklu-escort
ilkadim-escort
gebze-escort
polatli-escort
dalyan-escort
kumluca-escort
cankaya-escort
anamur-escort
cukurova-escort
yuregir-escort
torbali-escort
besiktas-escort
tuzla-escort
urla-escort
inegol-escort
aliaga-escort
luleburgaz-escort
biga-escort
ayvalik-escort
bandirma-escort
edremit-escort
girne-escort
lefkosa-escort
kesan-escort
siverek-escort
karakopru-escort
viransehir-escort
sehitkamil-escort
karabaglar-escort
bayrakli-escort
etimesgut-escort
mamak-escort
sincan-escort
altindag-escort
kepez-escort
aksu-escort
cigli-escort
menemen-escort
turgutlu-escort
defne-escort
karatay-escort
meram-escort
eregli-escort
mezitli-escort
yenisehir-escort
erdemli-escort
nilufer-escort
lara-escort
ortaca-escort
odunpazari-escort
tire-escort
gorukle-escort
atakum-escort
serdivan-escort
yakutiye-escort
akyazi-escort
dikili-escort
ortahisar-escort
soke-escort
datca-escort
kas-escort
serik-escort
yildirim-escort
izmit-escort
melikgazi-escort
seydikemer-escort
kocasinan-escort
talas-escort
oludeniz-escort
beykoz-escort
fatih-escort
pendik-escort
pamukkale-escort
kirikhan-escort
sancaktepe-escort
sile-escort
alsancak-escort
akcaabat-escort
pozcu-escort
side-escort
basmane-escort
mavisehir-escort
narlidere-escort
kemalpasa-escort
dudullu-escort
ceyhan-escort
seferihisar-escort
gumbet-escort
goztepe-escort
yalikavak-escort
bergama-escort
odemis-escort
selcuk-escort
darica-escort
catalca-escort
arnavutkoy-escort
bagcilar-escort
silivri-escort
umraniye-escort
beyoglu-escort
atakent-escort
maltepe-escort
halkali-escort
bahcelievler-escort
basaksehir-escort
merzifon-escort
mut-escort
dogubeyazit-escort
eryaman-escort
baglar-escort
dalaman-escort
bahcesehir-escort
sultangazi-escort
uskudar-escort
esenler-escort
saricam-escort
kozan-escort
aksehir-escort
beysehir-escort
cumra-escort
seydisehir-escort
sisli-escort
maslak-escort
mecidiyekoy-escort
sariyer-escort
dortyol-escort
samandag-escort
taksim-escort
etiler-escort
bebek-escort
levent-escort
atasehir-escort
bakirkoy-escort
gungoren-escort
zeytinburnu-escort
eminonu-escort
gazipasa-escort
silifke-escort
cekmekoy-escort
ortakoy-escort
sirkeci-escort
eyup-escort
gaziosmanpasa-escort
kadikoy-escort
kagithane-escort
kartal-escort
sultanbeyli-escort
eyupsultan-escort
atakoy-escort
gayrettepe-escort
dolmabahce-escort
sishane-escort
nisantasi-escort
camlica-escort
unkapani-escort
merter-escort
cengelkoy-escort
moda-escort
kozyatagi-escort
tarabya-escort
sultanahmet-escort
balat-escort
kasimpasa-escort
sirinevler-escort
avcilar-escort
buyukcekmece-escort
yesilkoy-escort
istinye-escort
sultanciftligi-escort
semsipasa-escort
yesiltepe-escort
hadimkoy-escort
cebeci-escort
saskinbakkal-escort
kavacik-escort
turgutreis-escort
fikirtepe-escort
kurtkoy-escort
emirgan-escort
zafer-escort
silivrikapi-escort
duatepe-escort
guzelyali-escort
tarlabasi-escort
yenidogan-escort
haznedar-escort
icerenkoy-escort
inonu-escort
kucukyali-escort
erenkoy-escort
kayisdagi-escort
yali-escort
bostanci-escort
caddebostan-escort
acibadem-escort
suadiye-escort
talatpasa-escort
kartaltepe-escort
seyrantepe-escort
rami-escort
tesvikiye-escort
agva-escort
esatpasa-escort
alibeykoy-escort
cihangir-escort
cevatpasa-escort
hamidiye-escort
caglayan-escort
karagumruk-escort
sogutlucesme-escort
orhangazi-escort
gunesli-escort
esentepe-escort
istiklal-caddesi-escort
hurriyet-escort
muratpasa-escort
ferikoy-escort
baglarbasi-escort
nenehatun-escort
icmeler-escort
yenigun-escort
ulus-escort
kecioren-escort
yenimahalle-escort
menderes-escort
yesilyurt-escort
kalkan-escort
ofis-escort
kayapinar-escort
ergani-escort
bismil-escort
sur-escort
ipekyolu-escort
ercis-escort
tusba-escort
ozalp-escort
kiziltepe-escort
artuklu-escort
foca-escort
yunusemre-escort
soma-escort
davutpasa-escort
cevizlibag-escort
cemberlitas-escort
kumburgaz-escort
kemerburgaz-escort
bayrampasa-escort
ayazaga-escort
belek-escort
kundu-escort
beldibi-escort
korkuteli-escort
beypazari-escort
cubuk-escort
elmadag-escort
haymana-escort
kahramankazan-escort
pursaklar-escort
akyurt-escort
basiskele-escort
cayirova-escort
derince-escort
dilovasi-escort
golcuk-escort
kandira-escort
karamursel-escort
kartepe-escort
korfez-escort
golbasi-escort
kahta-escort
ayvacik-escort
bozcaada-escort
can-escort
ezine-escort
gelibolu-escort
gokceada-escort
yenice-escort
palandoken-escort
aziziye-escort
horasan-escort
diyadin-escort
eleskirt-escort
patnos-escort
tutak-escort
gemlik-escort
gursu-escort
iznik-escort
karacabey-escort
kestel-escort
mudanya-escort
mustafa-kemalpasa-escort
bolvadin-escort
cay-escort
dinar-escort
emirdag-escort
sandikli-escort
suluova-escort
tasova-escort
munich-escort
stuttgart-escort
hopa-escort
yusufeli-escort
sinanpasa-escort
suhut-escort
bozdogan-escort
cine-escort
germencik-escort
incirliova-escort
bigadic-escort
burhaniye-escort
dursunbey-escort
erdek-escort
gonen-escort
karesi-escort
sindirgi-escort
susurluk-escort
amasra-escort
bozuyuk-escort
osmaneli-escort
genc-escort
karliova-escort
solhan-escort
adilcevaz-escort
ahlat-escort
guroymak-escort
hizan-escort
tatvan-escort
mutki-escort
gerede-escort
mudurnu-escort
bucak-escort
golhisar-escort
alaca-escort
iskilip-escort
osmancik-escort
sungurlu-escort
acipayam-escort
buldan-escort
civril-escort
honaz-escort
tavas-escort
uzunkopru-escort
tepebasi-escort
islahiye-escort
nizip-escort
nurdagi-escort
oguzeli-escort
araban-escort
bulancak-escort
espiye-escort
gorele-escort
tirebolu-escort
egirdir-escort
yalvac-escort
bunyan-escort
develi-escort
yahyali-escort
domanic-escort
gediz-escort
simav-escort
tavsanli-escort
akcadag-escort
battalgazi-escort
darende-escort
dogansehir-escort
alasehir-escort
demirci-escort
gordes-escort
avrupa-yakasi-escort
anadolu-yakasi-escort